پروانه امیرافشاری در سال ۱۳۲۳ به دنیا آمد. وی از خانوادهٔ بانفوذ و سرشناس امیرافشاری، که اصالتی آذری دارند، است. نام کامل وی پروانه امیرافشاری زنجانی است. پدرش از زمین‌داران بزرگ زنجان بود. پدر حمیرا مالک ۱۵۰ شهر و روستا در منطقهٔ شمال غرب ایران بود. از همان دوران کودکی حمیرا، خانهٔ آنها به افتخار افراد بانفوذ حکومتی، شاهد مراسم بزرگ با حضور هنرمندان نامیِ آن زمان، مانند قمرالملوک وزیری،روح‌انگیز، بنان، ملوک ضرابی و بسیاری دیگر بود که همین انگیزهٔ اولیهٔ دختر خانواده برای روی آوردن به آواز شد. حمیرا، به دور از چشم پدر و با تشویق همسر روشن‌فکر و تازه از آلمان بازگشتهٔ خود، با نام‌نویسی در آزمون صدا در شورای رادیوی آن زمان، باعث حیرت و تحسین اعضای شورا شد و پس از آن تحت آموزش علی تجویدی و ملوک ضرابی قرار گرفت. وی دو سال بعد در ۱۸سالگی به یک خوانندهٔ تمام‌عیار تبدیل شد.
آغاز فعالیت حرفه‌ای
در همان سن آوازی را در دستگاه سه‌گاه با آهنگسازی علی تجویدی و شعری از بیژن ترقی به نام «صبرم عطا کن» را اجرا کرد که در کتاب ترانه‌های ماندگار این اثر به ثبت رسیده است. وی به علت مخالفت پدر با نام مستعار حمیرا فعالیت خود را آغاز کرد اما پدرش صدای دختر خود را می‌شناسد و چون آوازه‌خوان بودن دخترش را دور از شان خانوادگی خود می‌بیند، همه صفحات موجود در بازار تهران را خریداری کرده و در خانه خود انبار می‌کند. وهمین علت باعث کمیابی صفحات صدای حمیرا در آن زمان می‌شود.
بعد یک سال درطی یک سفر اروپایی که برای پدر حمیرا پیش می‌آید حمیرا که از حمایت مادر خود برخوردار بود به کار خود ادامه می‌دهد (توضیح: دومین اثر مشترک حمیرا، تجویدی و ترقی ترانه‌ای به نام «سرگردان» در گوشهٔ موالیان از گوشه‌های مهجور دستگاه همایوناست. «پشیمانم» بعداً ساخته شد که به‌دلیل مدولاسیون زیبایی که از همایون به سه‌گاه تغییر مقام می‌دهد و بازمی‌گردد باعث تحول عظیمی در موسیقی سنتی ایرانی می‌شود. منبع پدر وی با آگاهی از اثر جدید دختر خود وی را از خانه طرد و از ارث محروم می‌کند. بعد از آن وی مدتی را در خانه پسرعمویش که همسر وی هما میرافشار ترانه سرای معروف بود به سر برد تا آنکه با استاد پرویز یاحقی ازدواج می‌کند.
ازدواج با پرویز یاحقی
حمیرا مدت ۸ سال همسر آهنگساز بنام ایرانی، پرویز یاحقی بود که در این دورهٔ زناشویی، آثار ماندگاری با شعرهایی از بیژن ترقی و آهنگ‌هایی از یاحقی، مانند «مرا نفریبی»، «هدیهٔ عشق»، «بهار نورسیده»، «مرا تنها نگذاری»، «پنجره‌ای به باغ گل»، و... اجرا کرده‌است. وی بعد از چند سال، به‌دلیل مشکلات ویژه‌ای که برایش در زندگی پیش آمد، از پرویز یاحقی جدا شد.
حمیرا بعد از انقلاب و مهاجرت از ایران
او پس از انقلاب، چند ماه در زندان به سر برد و با پرداخت مالیاتی معادل سی‌هزار دلار، آزاد شد. علی‌رغم امکان مهاجرت وی قبل ازانقلاب ۵۷ ایران، به‌دلیل عشق به کشورش، در ایران ماند. وی به آینده امیدوار بود، به‌طوری که حتی با پوشش اسلامی (چادر) در جامعه حضور پیدا می‌کرد.
همسر سوم وی، که تاجر کراوات بود، پس از انقلاب عملاً بیکار شد. حمیرا تا اواسط سال ۶۰ خورشیدی در تهران ماند و بعد از ایجاد مزاحمت‌های فراوان در تهران به یکی از شهرهای شمالی نقل مکان کرد ولی باز از طرف عناصر تندرو وافراطی مورد اذیت و آزار بسیاری قرار می‌گرفت. به همین دلیل به ناچار و بدون اینکه مورد حمایت همسرش قرار گیرد، در اواخر سال ۱۳۶۰ به تنهایی و به صورت ناشناس با گریم در قالب یک پیرزن به همراه دختر دو ساله‌اش، هنگامه، از مرز افغانستان از ایران خارج شد و به پاکستان رفت؛ از آنجا به اسپانیا و پس از آن به کاستاریکا در آمریکای مرکزی رفت. وی در کاستاریکا دچار افسردگی شدید شد. به صورتی که مدت یک سال تحت درمان روانپزشک بود. شوهر وی در این میان بدون توجه به همسر و فرزندش مستقیماً به امریکا مهاجرت کرد. حمیرا با کمک همسر پسر عمویش، هما میرافشار، به ایالت کالیفرنیا مهاجرت کرد و با حمایت احمد مسعود کار هنری خود را از سر گرفت. در سال ۷۸ خورشیدی به تومور مغزی دچار شد که به‌صورت معجزه‌آسایی از اتاق عمل نجات یافت. وی هم‌اکنون در شهر لس آنجلس زندگی می‌کند.
صدای حمیرا
نوع صدای او سوپرانو است. او، شش دانگ کامل صدا را داراست. تحریرهای اوازی وی کاملاً واضح و زیبا و پر قدرت ادا می‌شود. با تکیه بر نظر اساتید فن، حمیرا توانست با ارائهٔ اثری به نام «صبرم عطا کن»، سبک تازه‌ای را در موسیقی سنتی ایران در موسیقی کلاسیکِ دههٔ ۴۰ خورشیدی پایه‌گذاری کند و طراوت و تازگی خاصی به موسیقی سنتی ایران ببخشد.
سبک اواز
ترانه‌های حمیرا تا سال ۱۳۵۷ بیشتر در مایه موسیقی دستگاهی و موسیقی سنتی بود، بعد از انقلاب ایران وی در کنار خواندن اوازهای اصیل ایرانی به موسیقی تلفیقی(پاپ سنتی) هم روی اورد.
در سبک خواندن حمیرا ویژگی‌های مکتب آوازی اصفهان بیشتر از مکتب آوازی تهران غلبه دارد. مهم‌تر از آن، حمیرا توانست در طول چهل سال فعالیت هنری، همیشه در اوج بماند و جزء چند ستارهٔ مطرح موسیقی ایران باشد.
دریاکنار، پیرت بسوزه عاشقی، سرگردان (گام مینور ملودیک ساختهٔ استاد علی تجویدی)، ده بهار، دیدار عزیزان، بی قرار، خاطرات شمال (در گام عربی اجرا شده‌است، ساختهٔ بابک رادمنش)، کوچ، شب‌های کردستان، دوره روره، مهتاب عشق (با نام «شاه و گدا» هم شناخته می‌شود)، امید، اینه دنیا، عالم عشق، هم‌زبونم باش، مسافر غریبه، ای داد بیداد، دنیا دنیا (در گام بیات تُرک اجرا شده‌است، ساختهٔ انوشیروان روحانی)، چوبکاری، در جستجو (گام عربی)، بهار بهاره (ساختهٔ منوچهر چشم‌آذر).
کنسرت‌ها و اجراهای حمیرا
وی در سال ۱۳۵۳ آهنگ معروف خود دریاکنار را در تلویزیون ملی ایران [IRTV] در روز نوروز اجرا کرد. وی همچنین ترانهٔ «هم‌زبونم باش» را دو بار اجرا کرد که از تلویزیون ملی ایران پخش شد. رادیو و تلویزیون ملی ایران، قبل از انقلاب، شاهد اجراهای تلویزیونی زیادی از حمیرا همانند اجرای ترانه‌های: هم‌زبونم باش، نگو از گذشته، دریاکنار، وقتی که مردم، دنیا دنیا، وقتی که تو رفتی، با دلم مهربان شو، باختن، محاله، شرم و شکایت، قاصدک، قناری، و... بوده‌است. وی در سال‌های اخیر، از سال ۱۳۸۸ به‌بعد، در فروردین‌ماه کنسرت‌های نوروزی خود را اجرا می‌کند. در این کنسرت‌ها به بازخوانی آهنگ‌های پرویز یاحقی و علی تجویدی پرداخته‌است.
اخرین البوم وی در سال ۱۳۸۳ با نام مهتاب عشق منتشر شداین البوم، تلفیقی از موسیقی پاپ وموسیقی سنتی و بر اساس گام‌های ایرانی از جمله نوا و شوشتری می‌باشد. و همچنین در سال ۱۳۸۹ مجموعه‌ای از بهترین آهنگ‌هایش را در آلبومی به‌نام «چهل ترانهٔ طلایی» منتشر کرد. براساس گفتهٔ وی، ۴ آهنگ از استاد علی تجویدی دارد که هنوز اجرا نکرده‌است، و استاد تجویدی هم تا زمان درگذشتش این ۴ آهنگ را به خوانندهٔ دیگری نداده‌است. استاد تجویدی تأکید داشته که این ۴ آهنگ فقط با صدای حمیرا اجرا شود، و حمیرا در سال ۸۷ گفته‌است که در آلبوم بعدی‌اش این ۴ آهنگ را منتشر خواهد کرد.
آمار مطالب
آمار کاربران
کاربران آنلاین
آمار بازدید
عضویت سریع
